Ryzyko roszczeń osób postronnych
W trakcie wykonywania robót budowalnych jednym z poważniejszych ryzyk wykonawcy robót jest uszkodzenie ciała osoby postronnej, która przechodzi w pobliżu placu budowy. To ryzyko jest szczególnie wysokie podczas prowadzenia liniowych robót ziemnych, gdzie plac budowy rozciąga się na wiele kilometrów (remont i budowa dróg, remont i budowa sieci kanalizacyjnej, wodociągowej, itp., itd.). Szkoda może polegać na upadku pieszego, na upadku do niewłaściwie zabezpieczonego wykopu, na przewróceniu się ogrodzenia na przechodzącą osobę. Jej następstwem może być uszkodzenie ciała (np. złamanie nogi), trwały rozstrój zdrowia (np. przewlekłe bóle kręgosłupa), a nawet śmierć.
Odpowiedzialność wykonawcy za takie szkody została ukształtowana przez przepisy prawa cywilnego i prawa budowlanego. Zgodnie z przepisami umowy o roboty budowlane wykonawca robót budowlanych, jeżeli przejął protokolarnie od inwestora teren budowy, ponosi aż do chwili oddania obiektu odpowiedzialność na zasadach ogólnych za szkody wynikłe na tym terenie (art. 652 k.c.). Jednocześnie Ustawa Prawo budowlane w art. 22 wskazuje obowiązki kierownika budowy w zakresie bezpieczeństwa osób postronnych, m.in.:
- odpowiednie zabezpieczenie terenu budowy
- koordynowanie realizacji zadań zapobiegających zagrożeniom bezpieczeństwa i ochrony zdrowia
- podejmowanie niezbędnych działań uniemożliwiających wstęp na budowę osobom nieupoważnionym
Powstanie szkody u osoby postronnej w pobliżu placu budowy nie jest jednoznaczne z odpowiedzialnością cywilną wykonawcy. Nie należy stawiać znaku równości pomiędzy powstaniem szkody, a odpowiedzialności cywilną za nią. Dla przesądzenia odpowiedzialności cywilnej wykonawcy robót za powstanie szkody niezbędne będzie stwierdzenie dwóch kolejnych przesłanek odpowiedzialności cywilnej – bezprawnego, zawinionego działania lub zaniechania przedsiębiorcy oraz związku przyczynowego pomiędzy bezprawnym, zawinionym działaniem lub zaniechaniem przedsiębiorcy, a powstałą szkodą. Przesłanki odpowiedzialności ma obowiązek wykazać osoba, która uważa się za poszkodowanego (art. 6 k.c.). Jeżeli poszkodowany uważa, że szkoda została wyrządzona przez przedsiębiorstwo wprawiane w ruch za pomocą sił przyrody, to jest zobowiązany do wykazania związku przyczynowego pomiędzy ruchem przedsiębiorstwa, a doznaną szkodą.
Poniżej przedstawiamy przykład powstałej szkody przy braku wykazania odpowiedzialności cywilnej wykonawcy robot za jej powstanie.
Przypadek z praktyki sądowej
W czerwcu 2023 roku Sąd Rejonowy w Gdyni rozpatrywał sprawę o sygnaturze akt I C 480/22. Powódka, A. R. (1), wniosła pozew przeciwko (…) S.A. w K. o zadośćuczynienie w wysokości 25.000 zł za krzywdę doznaną w wyniku upadku na chodniku, na którym znajdowały się rozrzucone kamienie i grudy ziemi pochodzące z wykopów wykonywanych przez pozwanego. Powódka doznała potłuczenia twarzy, złamania nosa i złamania ręki. Pozwana (…) S.A. zaprzeczyła, aby była odpowiedzialna za zdarzenie, argumentując, że działała zgodnie z przepisami prawa budowlanego i zasadami bezpieczeństwa. Twierdziła również, że powódka nie udowodniła miejsca, czasu ani okoliczności zdarzenia oraz nie przedstawiła żadnych dowodów potwierdzających jej twierdzenia. Sąd ustalił, że w dniu 29 listopada 2021 r. powódka idąc chodnikiem potknęła się i upadła. Pozwana wykonywała prace ziemne i drogowe w tym rejonie, jednak twierdziła, że prace te były odpowiednio zabezpieczone i oznakowane. Z dokumentacji wynikało, że za część prac odpowiadało inne przedsiębiorstwo. Sąd oddalił powództwo, uznając, że powódka nie przedstawiła wystarczających dowodów na potwierdzenie, że do wypadku doszło z winy pozwanej firmy oraz że teren budowy był nienależycie zabezpieczony. Sąd odstąpił od obciążania powódki kosztami procesu. Orzeczenia Sąd Rejonowy w Gdyni.
Ubezpieczenie OC wykonawcy robót
Wykonawca robót budowlanych narażony jest na ryzyko wyrządzenia szkód, ale także ryzyko zgłaszania niezasadnych roszczeń. Mimo, że to poszkodowany ma obowiązek wykazać przesłanki odpowiedzialności, to w interesie wykonawcy jest udokumentowanie zabezpieczeń, dokumentacji fotograficznej, udokumentowanie procedury, aby w razie roszczeń dysponować odpowiednimi środkami dowodowymi. Może być to użyteczne także dla ubezpieczyciela, który będzie rozpatrywał zgłoszone roszczenia.
Ubezpieczenie OC wykonawcy robót służy ocenie sytuacji faktycznej lub prawnej ubezpieczonego w związku ze zgłoszonym roszczeniem. Po przeprowadzonym postępowaniu przez ubezpieczyciela i przesądzenia odpowiedzialności wykonawcy za szkodę – dalsze postępowanie będzie służyło weryfikacji jej wysokości (oczywiście, jeżeli składka została zapłacona, a sytuacja z innych powodów nie jest wyłączona z zakresu ochrony). Jeżeli jednak ubezpieczyciel stwierdzi brak odpowiedzialności ubezpieczonego za powstałą szkodę – wyda decyzję odmawiającą jej uznania. Ryzyko zgłaszania niezasadnych roszczeń pokazuje, że istotne jest posiadanie odpowiedniego ubezpieczenia OC, które zapewni ścieżkę przesądzenia odpowiedzialności ubezpieczonego za szkodę.
Jeżeli:
- zastanawiasz się jak będzie odpowiadać Twoja firma za wyrządzone szkody,
- nie jesteś pewny zakresu ubezpieczenia OC swojej firmy,
- zamawiający wymaga od Twojej firmy ubezpieczenia OC,
- Twoja firma nie ma ubezpieczenia OC
prosimy o pozostawienie swoich danych na adres mtp@ubezpieczeniadlainzynierow.pl. Jeżeli zależy Ci od razu na ofercie ubezpieczenia OC wykonawcy robót – podaj dane przez naszą stronę https://ubezpieczeniadlainzynierow.pl/wykonawstwo/ .
